Opuchnięte kostki to częsty problem, który może dotyczyć osób w każdym wieku. Może wystąpić u osób, które zmagają się z otyłością lub prowadzą mało aktywny tryb życia, jak również u kobiet w ciąży i osób starszych. Ale pojawia się pytanie – czy można poradzić sobie z opuchlizną za pomocą domowych sposobów?
Ten artykuł opracowaliśmy dla każdego, kto doświadczył lub ma problem z opuchniętymi kostkami. Sprawdzamy różne przyczyny obrzęku kostek, odpowiadając na pytania, dlaczego ta dolegliwość może występować u różnych osób, od młodych, przez dorosłych po osoby starsze. W artykule przyglądamy się domowym sposobom, które warto zastosować, aby złagodzić ten dyskomfort. Niezależnie od tego, czy chodzi o zmianę stylu życia, zmiany w diecie, czy proste zabiegi domowe, to przewodnik na temat łagodzenia dolegliwości i zapobiegania opuchniętym kostkom.
Kiedy występuje opuchlizna?
Opuchlizna pojawia się, gdy płyn tkankowy, będący częścią krwi i limfy (często potocznie nazywany „wodą”), gromadzi się poza naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi [1]. Powoduje widoczną opuchliznę w określonych częściach ciała, takich jak np. kostki.
Chociaż opuchnięte kostki zazwyczaj nie stanowią znaczącego ryzyka dla zdrowia, zwłaszcza jeśli obrzęk ustępuje sam lub zmniejsza się po zastosowaniu leków i maści z domowej apteczki, które dostępne są bez recepty, należy zwrócić uwagę na trwałą opuchliznę. Jeśli nie schodzi i towarzyszą jej dodatkowe objawy, takie jak ból, zaleca się konsultację ze specjalistą. Trwałe opuchnięte kostki mogą być objawem poważniejszych schorzeń, takich jak problemy z układem krążenia czy nerkami. Rozpoznanie, kiedy opuchlizna jest normalną reakcją organizmu, a kiedy może być sygnałem czegoś poważniejszego, jest kluczowa dla Twojego zdrowia i dobrego samopoczucia.
Dlaczego kostki puchną?
Istnieje kilka powodów, dla których kostki mogą puchnąć. Często są one związane z prowadzonym przez nas stylem życia. Powszechną przyczyną jest zbyt mała aktywność fizyczna. Siedzący tryb życia nie wpływa pozytywnie na układ krążenia, a organizm ma tendencję do gromadzenia nadmiernego gromadzenia płynów w dolnych partiach ciała.
Opuchlizna może również wynikać z drobnych stanów zapalnych spowodowanych kontuzją lub intensywną aktywnością fizyczną – przyczyną może być zarówno sport, jak i długotrwałe przebywanie w tej samej pozycji, nawet stanie [2]. Osoby, które spędzają długie godziny w pozycji siedzącej, np. podczas pracy biurowej lub długich podróży, często doświadczają opuchniętych kostek. Inne czynniki to:
- niewłaściwa dieta,
- otyłość,
- cukrzyca,
- reumatoidalne zapalenie stawów.
Wszystkie z wymienionych mogą wpływać na zdolność organizmu do efektywnego zarządzania płynami. Niektóre leki, w tym sterydy, leki przeciwdepresyjne i tabletki antykoncepcyjne także zwiększają ryzyko opuchlizny. Dodatkowo czynniki środowiskowe, takie jak gorąco, również mogą pogłębiać problem, zwłaszcza gdy zapominamy o odpowiednim nawodnieniu. W takich warunkach organizm zwykle zatrzymuje więcej płynów, co prowadzi do opuchlizny kostek.
Dodatkowo niektóre osoby cierpią na tzw. obrzęk limfatyczny. To stan, w którym płyn nie krąży prawidłowo, powodując opuchliznę nie tylko w kostkach, ale także, np. dłoniach [3].
Jak radzić sobie z opuchlizną kostek po urazie?
Jeśli przyczyną bólu kostek jest inna rozwijająca się w organizmie choroba, o leczeniu zawsze decyduje specjalista. Natomiast w przypadku urazu, doraźnie sięgnij po lek, np. żel o działaniu ściągającym i przeciwbólowym. Pamiętaj, że leków w formie maści czy żelu nie wolno nakładać na uszkodzoną skórę.
- W redukcji obrzęków po urazie czy przeciążeniu sprawdzają się także okłady z lodu lub zimne kompresy, które można aplikować na opuchnięte miejsce na 15-20 minut co kilka godzin przez pierwsze 1-2 dni. Zimno nie tylko skutecznie redukuje opuchliznę, ale też hamuje rozwój stanu zapalnego. Unikaj obciążania uszkodzonej kostki, aby nie pogorszyć stanu i umożliwić tkankom szybszą regenerację. W zależności od rodzaju uszkodzenia może być konieczne ograniczenie aktywności fizycznej, a w niektórych sytuacjach stosowanie kul podczas chodzenia.
- Staraj się utrzymywać opuchniętą kostkę powyżej poziomu serca, co ułatwi odpływ płynów i zmniejszy opuchliznę. Możesz to zrobić, układając nogę na poduszkach podczas odpoczynku. To sposób, który sprawdza się zarówno przy kontuzji, jak i przeciążeniu, ale też, jeśli obrzęk jest skutkiem siedzącego trybu życia.
- Delikatne owinięcie opuchniętej kostki bandażem elastycznym lub specjalnym opatrunkiem może pomóc w kontrolowaniu opuchlizny. Pamiętaj, aby bandaż nie był za ciasny, aby nie zaburzyć krążenia krwi.
- Po ustąpieniu ostrego stanu sprawdzą się łagodne ćwiczenia rozciągające i wzmacniające, które przywrócą zakres ruchu i siłę mięśniową.
Jeśli przyczyną opuchniętych kostek są nieprawidłowe nawyki, koniecznie zadbaj o zbilansowaną dietę i nie rezygnuj z aktywności fizycznej. Dbaj o nawodnienie organizmu, zwłaszcza jeśli są wysokie temperatury.
W przypadku silnego obrzęku i jeśli masz trudności z poruszaniem się lub jeśli opuchlizna nie ustępuje pomimo zastosowania miejscowo żelu o działaniu przeciwobrzękowym, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem. Konieczne może być wykonanie dodatkowych badań, aby wykluczyć poważniejsze urazy, takie jak złamanie czy uszkodzenie ścięgien.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Lek. med. Wiktor Trela
Bibliografia:
- Antonios P Gasparis, Pamela S Kim, Steven M Dean, Neil M Khilnani, and Nicos Labropoulos, Diagnostic approach to lower limb edema, National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7536506/, dostęp: 03.03.2024
- Rúben Francisco, Catarina L. Nunes, João Breda, Filipe Jesus, Henry Lukaski, Luís B. Sardinha, and Analiza M. Silva, Breaking of Sitting Time Prevents Lower Leg Swelling—Comparison among Sit, Stand and Intermittent (Sit-to-Stand Transitions) Conditions, National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9219739/, dostęp: 03.03.2024.
- Bryan C. Sleigh, Biagio Manna, Lymphedema, National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537239/, dostęp: 03.03.2024.
