Staw kolanowy jest największym ze stawów w ludzkim ciele, a jego dysfunkcja często objawia się bólem, opuchlizną lub ograniczeniem możliwości swobodnego poruszania się. Chociaż opuchnięte kolano nie zawsze jest powodem do niepokoju, ten objaw nie powinien być lekceważony. Może być symptomem choroby lub wynikiem poważnego urazu.
Ten artykuł jest lekturą dla wszystkich doświadczających bólu lub opuchlizny stawu kolanowego, a także osób aktywnych, którym zależy na utrzymaniu sprawności. Właśnie dlatego podejmujemy temat przyczyn opuchlizny i bólu stawu kolanowego, począwszy od drobnych urazów po bardziej poważne schorzenia, takie jak artretyzm czy uszkodzenie łąkotki. Zrozumienie charakterystycznych objawów pozwala lepiej ocenić, kiedy należy szukać pomocy medycznej. Sprawdzamy też domowe sposoby zapobiegania i radzenia sobie z problemami ze stawem kolanowym. Bez względu na to, czy jesteś sportowcem, osobą pracującą fizycznie, czy po prostu chcesz pozostać aktywny i cieszyć się dobrą kondycją, ten artykuł dostarcza wiedzy, której potrzebujesz, aby skutecznie zadbać o siebie.
Dlaczego kolana puchną?
Obrzęk, powszechnie znany jako opuchlizna, jest reakcją organizmu na problemy w stawach, kościach lub tkankach miękkich [1]. Występuje ze względu na nagromadzenie płynu w zmienionym chorobowo miejscu, np. na skutek urazu i może mieć różne objawy dodatkowe. Najczęstszym z nich jest ból i brak możliwości swobodnego poruszania nogą, co znacznie utrudnia chodzenie i wstawanie.
Opuchlizna stawu kolanowego jest często wynikiem wspomnianych urazów mechanicznych, takich jak zwichnięcia, złamania, pęknięcia lub stłuczenia. Może być jednak objawem poważniejszych chorób, o których warto wspomnieć, ponieważ wymagają specjalistycznego leczenia.
- Toczeń Rumieniowaty Układowy – choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy organizmu mylnie atakuje swoje tkanki i narządy [2]. Jest to przewlekła choroba, która może przejawiać się okresami choroby (rzuty) i zdrowia (remisja).
- Reumatoidalne Zapalenie Stawów – również przewlekłe schorzenie zapalne, które dotyka więcej niż tylko same stawy [3]. Jest to choroba autoimmunologiczna, która występuje, gdy układ odpornościowy błędnie atakuje własne tkanki. Powoduje bolesne obrzęki w stawach i może prowadzić do ich zniekształcenia.
- Artroza stawu kolanowego – jest najczęstszą postacią artretyzmu i występuje, gdy chrząstka stawowa ulega degeneracji, np. z wiekiem [4]. Chociaż artretyzm może dotyczyć każdego stawu, często lokalizuje się właśnie w kolanach. Proces zużycia chrząstki stawowej prowadzi do objawów takich jak ból, sztywność, opuchlizna i zmniejszona mobilność. Czynniki takie jak starzenie się, otyłość, wcześniejsze urazy stawów, ale też predyspozycje genetyczne mogą zwiększać ryzyko rozwoju schorzenia.
Często opuchlizna towarzyszy stanom zapalnym, które można zmniejszyć, stosując doraźnie leki przeciwzapalne lub maści i żele do miejscowego stosowania o działaniu ściągającym i redukującym ból.
Jak zmniejszyć opuchliznę kolan?
Głównym objawem towarzyszącym opuchliźnie jest ból, dlatego leki przeciwbólowe są często pierwszym wyborem. Sprawdzają się szczególnie leki lub żele i maści do miejscowego stosowania o działaniu przeciwzapalnym, redukującym obrzęk i zmniejszającym ból. Zaletą leków do miejscowego stosowania jest to, że zapewniają szybką ulgę bezpośrednio w miejscu dyskomfortu. Warto wybrać te, które zawierają mentol, który szybko powoduje przyjemny efekt chłodzący, przez co nieprzyjemne objawy są mniej intensywne. Niezależnie jaki lek wybierzesz, stosuj go zgodnie z dołączoną do opakowania ulotką.
Można również stosować zimne lub ciepłe kompresy. Zimne okłady lepiej sprawdzają się bezpośrednio po urazie, ponieważ zmniejszają opuchliznę i łagodzą ból. Z kolei te gorące warto stosować w celu rozluźnienia napiętych mięśni i poprawy przepływu krwi, co może pomóc zmniejszyć sztywność mięśni. Sprawdzają się szczególnie w przypadku przewlekłych schorzeń, np. zwyrodnienia. Skuteczność kompresów i okładów w procesie leczenia będzie się różnić, w zależności od indywidualnych cech organizmu.
Niezależnie czy przyczyną jest uraz, czy przeciążenie, wskazane jest unikanie nadmiernego obciążania stawu kolanowego i unoszenie kończyny powyżej poziomu serca, aby ułatwić szybsze ustąpienie opuchlizny. Opuchnięte kolano może znacząco utrudniać wykonywanie codziennych czynności, dlatego nie zwlekaj z działaniem lub wizytą u specjalisty.
Czy opuchnięte kolano jest powodem do niepokoju?
Opuchnięte kolano nie zawsze jest powodem do niepokoju, ale nie należy tego stanu bagatelizować, ponieważ obrzęk może być wynikiem urazu, który jeśli pozostanie nieleczony, może znacząco wpłynąć na Twoją późniejszą sprawność.
Zdarza się, że opuchnięte kolano jest wynikiem naderwanych więzadeł lub rozerwanej torebki stawowej. Takie kontuzje często wymagają interwencji chirurgicznej, zwłaszcza jeśli prowadzą do utraty stabilności w stawie lub znacznego upośledzenia jego ruchomości.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Lek. med. Wiktor Trela
Bibliografia:
- Antonios P Gasparis, Pamela S Kim, Steven M Dean, Neil M Khilnani, and Nicos Labropoulos, Diagnostic approach to lower limb edema, National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7536506/, dostęp: 03.03.2024.
- Systemic Lupus Erythematosus (Lupus), National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases: https://www.niams.nih.gov/health-topics/lupus, dostęp: 03.03.2024.
- Jacqueline Bullock, Syed A.A. Rizvi, Ayman M. Saleh, Sultan S. Ahmed, Duc P. Do, Rais A. Ansari, and Jasmin Ahmedf, Rheumatoid Arthritis: A Brief Overview of the Treatment, National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6422329/, dostęp: 03.03.2024.
- Hunter Hsu; Ryan M. Siwiec, Knee Osteoarthritis, National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507884/, dostęp: 03.03.2024.
